معاصریت تاریخ

تاریخ‌نویسی فعالیتی سیاسی است؛ نه‌تنها از آن رو که به وسیله سیاست جاری شکل داده می‌شود بلکه به این دلیل که نشر تاریخ جدید، خود یک کنش سیاسی بوده و دارای پیامدهای تاریخی است؛ البته این نیز اشتباه است که ما خود را در درک حقیقت گذشته توانا بدانیم. تاریخ‌نگاران در اصل، تولیدکنندگان دانشی درباره گذشته‌اند نه کاشفان حقیقت آن. می‌شود چنین برداشتی را هم داشت که تاریخ اتفاقا فقط برای جهان معاصر کاربرد دارد؛ بدین منظور باید مسئله‌مند سراغ تاریخ رفت تا بتوان از دل آن رویدادها به مطالعه عصر حاضر پرداخت. تئودور آدورنو، فیلسوف آلمانی و از اصحاب مکتب فرانکفورت اعتقاد دارد که آشتی با گذشته به معنای مطالعه جدی گذشته و شکستن طلسم آن از رهگذر عمل شفاف آگاهی نیست، بلکه بیش از هر چیز حاکی از آغازی دوباره و حتی الامکان زدودن امر گذشته از حافظه است.